اثر میدان الکترومغناطیسی با فرکانس کم بر روند غضروف‌زایی و استخوان‌سازی در جوانه اولیه اندام حرکتی جنین جوجه

  سابقه و هدف: میدان‌های الکترومغناطیسی بسته به شدت میدان، فرکانس، مدت زمان اثر‌گذاری و مرحله رشد و نموی، طیف متنوعی از پاسخ را در ارگانیسم‌های زنده ایجاد می‌کنند. اندام حرکتی جوجه یک مدل مناسب بررسی روند تمایز و اعمال متقابل سلولی بافت‌های جنینی مهره‌داران می‌باشد. هدف این تحقیق، بررسی اثر میدان الکترومغناطیسی با فرکانس 50 هرتز بر روند غضروف‌زائی و استخوان‌سازی در جوانه اندام حرکتی بود.   مواد و روش ‌ ها: بیست عدد تخم مرغ نطفه‌دار نژاد Gallus gallus به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند و در ساعت 56 انکوباسیون به مدت سه ساعت در دستگاه مولد میدان الکترومغناطیسی با فرکانس50 هرتز و شدت 50 گاؤس قرار گرفتند. در روز 12 انکوباسیون، جنین های هردو گروه خارج و وزن آن‌ها اندازه‌گیری شد. سپس، مقاطع بافت‌شناسی تهیه و طول استخوان و طول منطقه استخوان سازی ساق با استفاده از نرم افزار ImagJ تعیین شد. همچنین، شمارش سلول‌های غضروفی در مناطق اپی‌فیز و دیافیز ساق انجام گرفت.   یافته ‌ ها: میانگین تعداد سلول‌های غضروفی در منطقه اپی‌فیز بالایی، اپی‌فیز پائینی و دیافیز نمونه‌های تجربی نسبت به شاهد کاهش نشان داد در حالی‌که میانگین طول استخوان ساق و میانگین طول منطقه استخوان‌سازی نمونه‌های تجربی نسبت به شاهد افزایش نشان داد (05/0 P< ).   نتیجه ‌ گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیان‌گر آن است که، میدان الکترومغناطیسی با فرکانس 50 هرتز موجب کاهش تعداد سلول‌های غضروفی، افزایش طول استخوان ساق و افزایش استخوان سازی در جنین جوجه می‌شود.  �